Einde van onze vrijheid en eigen verantwoordelijkheid in zicht door beperking vrije artsenkeuze.
Geven we onze vrije artsenkeuze op voor lagere kosten in de gezondheidszorg? Welk liberaal uitgangspunt ondersteunt dat? Een vraag voor VVD, D66 en Groen Links. Sociaal rechtvaardig lijkt me dat niet!
In de komende weken behandelt de 1eKamer het wetsontwerp over marktordening in de gezondheidszorg. Naast een aantal zaken om oneigenlijke verbanden tussen verzekeraars en zorgaanbieders te voorkomen, kent de wet ook een aanpassing van art. 13 dat gaat over vergoeding van zorgverleners waarmee uw verzekeraar geen contract heeft. Het wordt nu mogelijk voor verzekeraars om aanbieders van zorg uit te sluiten van een vergoeding als met hen geen contract is afgesloten. Als je toch naar zo een arts wil, moet je het zelf betalen, of vooraf een duurdere verzekering kiezen. Is dat rechtvaardig?
Wat is hiervan de bedoeling en wat het gevolg? Verzekeraars kunnen straks een, ca. € 100, =, goedkopere ziektekostenverzekering aanbieden. Daarbij vergoeden zij alleen zorg die afgenomen wordt bij artsen waarmee zij een contract hebben. Daarmee beperken zij effectief de vrije artsenkeuze. Nu nog voor specialist, straks wellicht ook huisarts, fysiotherapeut etc..
En wat bereiken we daarmee? Een besparing van honderden miljoenen? Dat lijkt mooi op de totale zorgkosten van bij 90 miljard, maar als de verzekeraars dat deels aan u en mij teruggeven met een lagere premie wat is dan het echte effect? Krijgen hierdoor de verzekeraars niet gewoon de monopolypositie die zij graag willen? Zij bepalen straks immers waar u naar toe mag als patiënt. Zij bepalen waaraan een arts moet voldoen om een contract te krijgen! En wie controleert dat? Welke voorwaarden stellen zij straks?
Wij horen verzekeraars, met Ab Klink voorop, vertellen hoe mooi het is dat ze nu steeds beter, lees goedkoper, inkopen en daarmee miljoenen besparen en winst maken. Dat moet nog veel meer worden vinden zij. Maar waar houdt dat op? In de nieuwe wet gaat het nu om de 2 e lijn zorg( specialist, etc.), maar de verzekeraars hebben al stevig gelobbyd om het ook voor de eerste lijn (huisarts, fysiotherapeut, etc.) te laten geleden. De deur staat voor hen op een kier en verzekeraars duwen die verder en verder open. Dat betekent dus effectief geen vrije artsenkeuze meer.
Want voor de zwakkere en mensen met een lager inkomen is 100 euro een stevige overweging. Daardoor gaan zonder twijfel veel mensen deze “afhankelijkheidspolis” afsluiten zonder goed te beseffen wat voor gevolgen dat kan hebben.
Stel je wilt een second opinion en je verzekeraar stuurt je van arts A naar arts B, beide hebben een contact met de verzekeraar en zonder dat contract hebben ze geen patiënten en geen inkomen. Kan arts B dan nog objectief zijn? En hoe gaan de verzekeraars nu de eisen voor de contracten opstellen? Gaat het alleen om de laagste kosten? Gaat het om ervaring? Gaat het om volgzaamheid (aan de verzekeraar dan wel)? Maar patiënten welzijn en kwaliteit van leven laat zich toch niet in een effectiviteitsmatrix uitdrukken. Waar gaat het heen met de Zorg?
Doel van deze verandering is om de zorgkosten, ruim 90 miljard, beheersbaar te houden.
Er is natuurlijk niets op tegen om te specialiseren en bepaalde ingrepen op specifieke plekken te doen. Ook u als patiënt heeft liever een arts die 100x de voor u noodzakelijke ingreep doet dan 5x. Dat is prima. Ook is er niets op tegen om te kijken naar de effectiviteit in de Zorg waar nog steeds mensen van het kastje naar de muur gaan. Waar nog steeds heel veel tijd in administratie gaat zitten en waar nog steeds veel en heel “dure” managers zijn. Daar zou je toch eerst moeten optreden voordat je aan fundamentele rechten als vrije keuze komt.
Ook het uitgangspunt in de zorg om mensen alleen maar beter te willen maken mag wel eens bekeken worden. Natuurlijk willen we het beste voor de patiënt, maar nu is dat nog heel vaak: We blijven behandelen en “repareren” omdat het kan en mogelijk gaat helpen. Waarom gaan we niet eens wat meer gaan kijken naar de kwaliteit van het leven en ook met de patiënt bespreken hoe het anders, zonder ingrepen, zou kunnen. Wat is dan de kwaliteit van leven? Wat is uw keuze? Een zware ingreep of behandeling met mogelijk veel “bijwerkingen” tegenover een periode zonder die stress en met meer “kwaliteit”. Welke keuze wilt u maken over de kwaliteit van uw leven? Dat kan alleen de patiënt zelf bepalen en dat zijn heel lastige gesprekken. Zeker omdat we in de Zorg daar niet goed in opgeleid zijn. En ja ik weet dat het ook andere, ethische, discussies losmaakt en dat is ook al niet eenvoudig.
Dat brengt mij bij de politiek, want de 1eKamer is nu aan zet.
Mijn vraag is aan de liberalen daar: Op welk liberaal uitgangspunt is deze beperking van vrije artsenkeuze gebaseerd? Kunt u ons dat uitleggen of gaat het alleen maar om de kosten beheersing (kleine overheid)? Het is toch sociaal rechtvaardig dat iedereen zijn eigen verantwoordelijkheid kan nemen. Deze wet gaat dat effectief beperken. Ja, voor mensen die het zich kunnen permitteren niet, maar het gaat er toch om iedereen die vrijheid te geven? Wat is gelijkwaardigheid in deze?
En aan de socialisten en christendemocraten: Is het sociaal om mensen hun vrije keuzenrecht te ontnemen? Zorg gaat toch over je eigen, onschendbare, lichaam? Daar mag iemand toch zelf over beslissen? Waarom dan inperking van dat basisrecht?
Met andere woorden 1eKamer let op uw zaak. Juist hier komt uw fundamentele taak als chambre de réflexion op en top tot zijn recht.
Geef het kabinet tegenspel en bereik dat vrije artsenkeuze als fundamenteel recht behouden blijft. Zorg er voor dat verzekeraars niet de toegang tot de zorg kunnen beperken en stel daarvoor harde garanties. Geef de vrije keuze niet op voor schijnbesparingen en maak van verzekeraars geen monopolisten! Wij rekenen op U!
Bert Homan
Gecertificeerd coach politici en bestuurders